دوستانِ فرزندانِ خود را بشناسید

دوستی گاهی برای والدین نگران کننده است زیرا می‌ترسند که فرزندان تحت تأثیر رفتارهای بد دوستان قرار گیرند. پدر و مادرها باید نظارت غیرمستقیم برروابط فرزندانِ خود داشته باشید.

هر قدر که درباره دوست خوب و دوست یابی سخن بگوییم باز هم کم گفته‌ایم. دنیای ما فارسی زبانان پر است از حکایات و اشعار، احادیث و ضرب‌المثل‌های فراوان راجع به دوست؛ مثلاً «دشمن دانا به است از دوست نادان» یا «دوست آن است که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی». در این که دوست خوب نعمتی بزرگ محسوب می‌شود شکی نیست؛ اکثراً از میان دوستان و همراهان جدید و قدیم آن‌هایی را به یاد داریم و دل‌تنگشان می‌شویم که به ما نزدیک‌تر بوده‌اند و با آنان احساس راحتی داشته‌ایم یا داریم.

تقریباً همه والدین دلشان می‌خواهد دوست فرزندانشان را بشناسند یا بهتر است بگوییم پدر و مادری نیست که خواهان دانستن این مطلب نباشد. در واقع داشتن دوستان خوب، علاوه بر رفع تنهایی، سبب رشد اجتماعی و عاطفی و کسب مهارت‌های زندگی، همچون اعتماد کردن و مورد اعتماد واقع شدن می‌گردد. دوستان با احساس حمایت و ایمنی که برای کودکان و نوجوان ایجاد می‌کنند به او کمک می‌نمایند تا با موفقیت، استقلال عاطفی خود را از خانواده به دست آورد. گروه‌های دوستی، میدانی مناسب برای یادگیری رقابت، برخورد و سازش را فراهم می‌آورند و آنان را در جهت پذیرش نقش‌های آینده آماده می‌سازند.

حق با شماست

به عنوان پدر و مادر همگان حق را به شما می‌دهند که دوست فرزندتان را بشناسید. شناخت این موضوع نیاز به کنکاش و جستجوی فراوان ندارد و شما به راحتی می‌توانید دوستان بچه های خود را بشناسید. اول این که کودک یا نوجوان شما با کسی دوست می‌شود که از لحاظ بعد مسافت به او نزدیک باشد؛ مثلاً با بچه همسایه دیوار به دیوار صمیمی‌تر است. در کلاس نیز با همکلاسی ها به خصوص کسی که در کنار او روی یک نیمکت می‌نشیند دوست می‌شود تا با دانش آموزان کلاس‌های دیگر.

اگر در مدرسه یا محل زندگی‌تان دانش آموزی وجود دارد که در چیز خاصی مثلاً صدا یا صورت زیبا شهره باشد؛ کودک شما حتماً با او دوست می‌شود، چون بچه‌ها دوست دارند رفیقی منحصر به فرد داشته باشند و از این که بگویند با خوش خط مدرسه یا باهوش محله ارتباط دارند لذت می‌برند.

نکته مهم‌تر آنست که فرزند شما معاشرت با کسی را انتخاب می کند که با وی خوشحال باشد و به او خوش بگذرد؛ بنابراین اگر مثلاً با زرنگ مدرسه دوستی کند وبا او احساس راحتی نداشته باشد، از این دوستی دست بر خواهد داشت.

کی نگران شوید؟

دوستی گاهی برای والدین نگران کننده است؛ زیرا می‌ترسند که فرزندان تحت تأثیر رفتارهای بد دوستان قرار گیرند. پدر و مادرها باید نظارت غیرمستقیم بر روابط فرزندانِ خود داشته باشید. بهترین روش برای قضاوت کردن در مورد دوستان، شناخت کامل آنان می‌باشد. برای شناخت بیشتر آن‌ها، راحت‌ترین کار اینست که تشخیص دهید آیا تأثیر‌ها منفی و ناخوشایندی روی دلبند شما دارند یا خیر؟

اگر دوست فرزند شما از میان همسایه‌هایتان است که کار زیاد سختی ندارید؛ آن‌ها را هر روز مشاهده می‌کنید و با آنان در ارتباط هستید؛ ولی برای شناخت دوستان مدرسه‌ای باید کمی قدم را فراتر گذاشته و آنان را با بهانه‌های مختلف به منزلتان دعوت کنید؛ یکی از این بهانه‌ها می‌تواند درس خواندن باشد. در میان این رفت و آمدها از کسب و کار اعضای خانواده او جویا شوید؛ گاهی از وی بخواهید برایتان خاطره تعریف کند یا از او بپرسید تا به حال دروغ گفته است؟

در نظر داشته باشید، وقتی فرزندتان با دوستان بد رفت و آمد می‌کند کم کم رفتارهای او نیز عوض می‌شود. مثلاً نمرات پایین، رفتار خشن، حالت‌های غیرمعمول و... همه گواه این مطلبند که دوستان بد، تأثیر خود را روی او گذاشته‌اند. شما باید هر کاری که می‌توانید انجام دهید تا ارتباط او با آنان قطع شود. گاهی به مدرسه فرزندتان سر بزنید؛ از معلم‌های او بپرسید که آیا وی با دوستان بد معاشرت دارد یا نه؟ فراموش نکنید که بد سابقه‌ها و افراد ناباب مدرسه را ناظمان مدرسه به خوبی می‌شناسند.

فرزندان در دوران نوجوانی، در ایجاد ارتباط با والدین علاقه‌مندی كمتری نشان می‌دهند؛ ارتباط والدین با نوجوان به همین دلیل از دشواری و حساسیت خاصی برخوردار است. چنانچه بتوان در انتخاب تركیب دوستان هم‌گروه نوجوان، گام‌های موثری برداشت، شاید بزرگ‌ترین خدمت، هم به لحاظ رفتاری و هم به لحاظ پیشرفت تحصیلی در حق او انجام شده باشد. نوجوان از نظر رفتاری، به طور عمده دوستان هم گروه خود را الگوی رفتاری خویش می‌داند.

بنابراین توصیه ما به پدر و مادرها این است که:

• بعضی اوقات بسیار صمیمی با فرزند نوجوانتان گفتگو کنید.
• از معجزات سخن آرام و دلنشین غافل نمانید.
• آرزوهایی که برای او داشتید را باز گو کنید و گاهی از شب تولدش با وی حرف بزنید.
• تلاش كنید ارتباطتان با فرزندتان آن گونه باشد كه به راحتی بتواند مشكلات و نیازهایش را با شما در میان بگذارد.
• فضایی ایجاد كنید كه او در آن احساس آرامش كند.
• اگر اتاقی مخصوص به خود دارد حریم شخصی وی را نشکنید؛ حتماً در بزنید و با اجازه‌ی او وارد اتاقش شوید.
• نکته آخر این که اگر فردی را لایق دوستی با فرزندتان نمی‌دانید همه کار بکنید الا این که جلوی او از دوستش بد بگویید؛ چنین رفتاری باعث موضع گرفتنش می‌شود.

نهایتا، قرآن کریم دوست خوب را بهترین یاری گر انسان در رسیدن به اوج سعادت دانسته و در مقابل، دوست بد را مهم ترین عامل ناکامی معرفی کرده است؛ بنابراین تلاش کنید تا دوستان فرزندتان خود را بشناسید و آن‌ها را در یافتن همراهی خوب یاری رسانید.

مرکز یادگیری سایت تبیان - فاطمه رضایی گلستان